در فرایند استخدام معمولن از فرد متقاضی میخوان که دستمزد درخواستیش رو اعلام کنه. این مسئله ممکنه به صورت شفاهی باشه یا توی فرم های بدو استخدام، به صورت مکتوب از فرد پرسیده بشه. کارفرما از این کار چن هدف رو دنبال میکنه:

• در صورتی که مبلغ درخواستی فرد اختلاف فاحشی با مبلغ مورد نظرش داشت، فرایند استخدام رو برای اون فرد متوقف کنه. مثلا ممکنه حتی اون فرد به مصاحبه دعوت نشه. (خیلی از سازمان ها، بودجه مشخصی برای یک سمت کاری دارن. مثلن در یک کارخونه خصوصی، سیستم قانون کار رعایت میشد و پایه حقوق برای یک فرد با مدرک کارشناسی در سال ۹۳ توی رنج ۷۲۰ تا ۹۰۰ تومن بود. مسلما در همچین سازمانی بعیده یک فرد با مدرک کارشناسی بتونه پایه حقوق فرضاً ۱.۵ ملیونی بگیره.)
• ممکنه کارفرما مثلا برای اون سمت سقف دو ملیون رو در نظر داشته باشه، خب وقتی خود فرد به مبلغ ۱.۵ ملیون راضیه به احتمال زیاد، کارفرما روی عددی نزدیک به ۱.۵ با فرد به توافق میرسه که خودش نوعی صرفه جویی حساب میشه.
• کارفرما میتونه مبلغ درخواستی رو به عنوان یک فاکتور برای انتخاب، لحاظ کنه. یعنی همون طور که میزان تحصیلات، سابقه کار و… در انتخاب مهم هستن، میشه بین یک فرد با حقوق درخواستی ۱.۵ ملیون و فردی با حقوق درخواستی ۱.۸ ملیون تفاوت گذاشت.
• گاهی خود کارفرما نمی دونه حقوقی ک باید برای یک سمت پرداخت کنه چقدره! مثلن این سمت برای اولین بار قراره در سازمان ایجاد بشه… توی این حالت میشه از روی رنج حقوق هایی ک متقاضیان پیشنهاد دادن، به یه برآوردی از حقوق مناسب رسید.
• و…

بنابراین عدد پیشنهادی توسط فرد متقاضی اهمیت خیلی زیادی داره. زیاد بودن این مبلغ میتونه باعث رد شدن فرد و کم زدنش میتونه باعثه دریافتِ حقوق کمتر شه. در صورتی که حدود حقوق افراد شبیه به خودمون رو بدونیم، میتونیم حقوق درخواستیمون رو معقول تر بزنیم.

سایت ایران تلنت، دو سالی هست که از طریق پرسشنامه آنلاین، اطلاعات خوبی در این زمینه جمع آوری و منتشر میکنه. من خودم پرسشنامه سال ۹۳ رو پر کردم. اطلاعات کامل و جامعی در فایل گزارش هس و من فقط چن مورد رو ذکر می کنم که به نظرم مهم هستن یا در خود گزارش، تحلیل و ذکر نشدن:

• حدود ۳۶ هزار نفر پرسشنامه رو پر کردن و در واقع اندازه ی نمونه ی این تحقیق آماری، ۳۶ هزار نفره.
• تحقیق در تهران صورت گرفته که معمولا رنج حقوقی بالاتری نسبت به باقی نقاط ایران داره (به خاطر بالاتر بودن هزینه های زندگی و البته این حقیقت که عمده متخصصین در این شهر ساکن هستن). البته ۳۷% افراد محل کارشون خارج از تهران بوده.
• مبالغ درج شده در گزارش مبلغ دریافتی پس از کسر بیمه و مالیات هستن و نه پایه حقوق. به تفاوت این دو، توجه کنید.
• بازه دریافتی با محاسبه ۵ درصد پایین و ۹۵ درصد بالای دریافتی های گروه مورد نظر بدست اومده. ینی اگه بازه دریافتی ۸۰۰ هزار تا ۲ ملیون تومن نوشته شده، افرادی با حقوق کمتر و بیشتر از این مبالغ هم وجود داشتن. هدف این بوده که موارد استثنا (همون داده پرت) رو حذف کنن.

منحنی جمعیتی ایران در سال ۱۳۹۳ این شکلی بوده:

بیشتر افراد توی رنج سنی ۲۰ تا ۲۹ هستن یعنی متولد ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۴. پس بیشترین رقابت برای وارد شدن به بازار کار مربوط به این گروه سنی هست و متولدین بعد ۱۳۷۴، رقبای کمتری برای ورود به بازار کار خواهند داشت.

افرادی که پرسشنامه رو پر کردن بیشتر توی رنج سنی ۲۴ تا ۳۶ بودن و به خصوص رنج سنی ۲۶ تا ۳۲ که منطقاً سابقه کار زیادی نداشتن (۳۲ درصد افراد کمتر از سه و ۴۸ درصد کمتر از پنج سال سابقه کار داشتن). شکل زیر رو ببینید:

از این جهت داده های گزارش خیلی میتونه به افراد دارای سابقه کار کم، دید بده.

• فقط ۴۰ درصد افراد، فارغ التحصیل دانشگاه های دولتی بودن.
• حدود ۳ درصد افراد مدرک دکترا داشتن که خودش نشونه بی علاقگی بازار کار به افراد با مدرک بالاتر از فوق لیسانسه.
• متوسط افزایش دریافتی در سال ۹۳، در شرکت های دولتی ۲۵ درصد و در شرکت های خصوصی ۲۷ درصد بوده. (معمولاً میزان حقوق و رشدش در شرکت های خصوصی بیشتره، در عوض امنیت شغلی کمتری دارن)

در ادامه میخوایم بیشتر روی حوزه مالی تمرکز کنیم:

دریافتی افراد با تحصیلات فوق لیسانس به طور متوسط ۱۵ درصد بالاتر از افراد با تحصیلات لیسانس بوده. حالا شکل زیر رو ببینید:

میدونیم که بخشی از افراد حاضر در حوزه مالی، از رشته مهندسی صنایع وارد این حوزه میشن (عموماً مدرک لیسانس مهندسی صنایع و فوق مهندسی مالی دارن). جالب اینجاس که یک فرد با ارشد صنایع فقط دو درصد به حقوقش اضافه میشه اما حوزه های مرتبط با مالی، رشد به مراتب بیشتری دارن: تحلیل گر با ۷ درصد، کارشناس مالی با ۱۵ درصد و مدیر مالی با ۴۳%

از این جهت میشه گفت که تغییر رشته از صنایع به مالی منافع اقتصادی قابل توجهی داره.

دریافتی فارغ التحصیلان دانشگاه های دولتی به طور متوسط ۱۷ درصد بالاتر از فارغ التحصیلان دانشگاه های آزاد بوده:

اینجا هم حوزه های مالی وضعیت بهتری نسبت به مهندسی صنایع داشتن. یعنی فردی که دانشگاه دولتی میخونه، در صورتی که ارشد رو مالی بخونه، حقوقش نسبت به رقبای دانشگاه آزادیش رشد بیشتری میکنه. ولی این تفاوت برای صنایعی ها ناچیزه.

فایل کامل گزارش رو از اینجا دانلود کنید: